کرسی علمی ترویجی «بررسی امید اجتماعی در ایران و تأثیرات امنیتی آن» به همت مرکز پژوهشی مبنا و با ارائه حجت‌الاسلام عبدالاحدی مقدم و نقد استاد جلیل کمر بیگی در تاریخ 10 مرداد ماه 1401 برگزار شد.
حجت‌الاسلام علی‌اکبر عبدالاحدی مقدم مدیر گروه رصد و وضعیت شناسی مرکز پژوهشی مبنا، این پروژه را نتیجه کار تیمی تعدادی از پژوهشگران مطالعات اجتماعی توصیف کرد و ابراز داشت: افزایش و کاهش امید اجتماعی تأثیر مستقیم و بسزایی بر شئون فردی و اجتماعی آحاد مختلف جامعه دارد. این مهم عامل مهم تداوم و ترسیم مسیر حرکت جامعه بوده، هراندازه امید اجتماعی بیشتر باشد، تلاش و کوشش مستمر جامعه برای رسیدن به اهداف افزایش خواهد یافت.
وی با بیان این‌که دشمن با ابزارها و روش‌های مختلف به دنبال تضعیف امید اجتماعی و ایجاد رکود و سرخوردگی در کشور است، خاطرنشان ساخت: انتظار و تلاش همراه با واقع‌بینی و ترسیم آینده‌ای روشن که عموم افراد جامعه برای رسیدن به آن کوشش مستمر و مفید دارند را می‌توان امید اجتماعی دانست.
حجت‌الاسلام عبدالاحدی مقدم با تأکید بر این‌که باور مثبت یک ملت به تحقق آینده بهتر را نیز می‌توان امید اجتماعی ذکر کرد، اظهار داشت: امید اجتماعی تنها یک درک احساسی نیست؛ بلکه نوعی آگاهی و معرفت از وضعیت موجود است که باعث می‌گردد تا کنشگران جامعه نسبت به هم و نسبت به‌نظام اجتماعی احساس مسئولیت داشته، برای پیشرفت جامعه تلاش نمایند.
مدیر گروه رصد و وضعیت شناسی مرکز پژوهشی مبنا ضمن ارائه شاخص‌هایی از روندهای کاهشی امید اجتماعی در کشور، اذعان داشت: مقوله مهاجرت یکی از سنجه‌های بررسی امید اجتماعی است، افزایش مهاجرت‌ها در یک کشور نشان‌دهنده کاهش امید اجتماعی است. این مهاجرت‌های زنگ خطری پیش روی پژوهشگران اجتماعی است.
وی به مؤلفه‌های پیونددهنده امید اجتماعی و امنیت ملی اشاره کرد و اذعان داشت: درک احساسی از وضعیت موجود که با آگاهی و معرفت جمعی کنشگران که در قالب انتظار مثبت یا منفی از آینده ایجاد می‌کند، اگر مثبت باشد بر باورمندی تک‌تک افراد جامعه نسبت به ظرفیت‌های مطلوب پیشرفت در جامعه مؤثر بوده، زمینه‌های رشد و توسعه مردمی کشور تسهیل خواهد شد و کشور به‌سوی امنیت و پیشرفت حرکت خواهد کرد.
حجت‌الاسلام عبدالاحدی مقدم افزود: منفی بودن درک احساسی برآمده از معرفت و آگاهی در جامعه اگر منفی باشد، ظرفیت‌های زیاد انسانی و استعدادهای مادی و معنوی سرزمینی بر بهره‌گیری از ظرفیت‌ها مؤثر بوده، عدم فعال‌سازی این ظرفیت‌ها سطح رفاه، امنیت و پیشرفت را کاهش خواهد داد.
مدیر گروه رصد و وضعیت شناسی مرکز پژوهشی مبنا شکل‌گیری امید اجتماعی در بسترهای مختلف اجتماعی را مهم‌ترین پایه تقویت نهادهای مردمی و شکل‌گیری همبستگی ملی یک کشور دانست و ابراز داشت: شکل‌گیری و تقویت همبستگی اجتماعی بر ارتقاء امنیت اجتماعی بسیار مؤثر بوده، کشور را در مقابل تلاطمات خارجی مصون می‌سازد.
ایشان با اشاره به این‌که در مواجهه با مسائل اجتماعی با شبکه‌ای از علت‌ها و عوامل روبرو هستیم که هرکدام تأثیر بسزایی بر موضوعات اجتماعی دارند، خاطرنشان ساخت: بر اساس فرا تحلیل پژوهش‌های مختلف، «بیکاری و تورم و افزایش ناتوانی در تهیه احتیاجات زندگی»، «گسترش جرائم و تخلفات در جامعه به‌ویژه از سوی مسئولین» و «ناکارآمدی نهادها و سازمان‌های دولتی در انجام وظایف» اصلی‌ترین عوامل بروز ناامیدی اجتماعی در کشور هستند.
مدیر گروه رصد و وضعیت شناسی مرکز پژوهشی مبنا در ادامه ضمن ارائه شاخص‌های امیدآفرینی در حوزه‌های مختلف اجتماعی، سیاسی و اقتصادی اشاره کرد و اذعان داشت: اعتماد اجتماعی تأثیر مستقیمی بر امیدآفرینی در جامعه دارد؛ روابط صمیمانه توأم با اعتماد بین خانواده، خویشاوندان و همسایگان و همکاران مهم‌ترین شاخص اجتماعی امیدآفرینی در جامعه است.
حجت‌الاسلام عبدالاحدی مقدم شکل‌گیری و تقویت روابط توأم با اعتماد با نهادهای حمایتی و اجتماعی را از دیگر شاخص‌های امید اجتماعی دانست و یادآور شد: امنیت شغلی، رضایت از بیمه اجتماعی و بازنشستگی، مسکن، اعتماد به رسانه‌ها و افزایش تمایل به فعالیت‌های داوطلبانه اجتماعی از مهم‌ترین شاخص‌های تقویت امید اجتماعی است.
وی نگرش به توسعه کشاورزی و صنعت ملی، توسعه فناوری و فرصت‌های شغلی، کاهش رانت‌خواری و پول‌شویی و تمایل به سرمایه‌گذاری و پس‌انداز را از مهم‌ترین شاخص‌های ارتقاء امید اجتماعی در حوزه اقتصاد برشمرد و اذعان داشت: در حوزه فرهنگی نگرش به توسعه آموزشی و عملکرد نهادهای اجتماعی در صیانت ارزش‌ها و سنت‌های ملی و دینی، نگرش به خانواده در جهت حفظ ارزش‌های سنتی و ملی، امنیت شهری، امنیت ملی، امنیت فضای مجازی، احساس رضایت از عملکرد قوه قضائیه در برخورد با جرائم و مفاسد از دیگر شاخص‌ها و سنجه‌های امید اجتماعی در کشور است.
حجت‌الاسلام عبدالاحدی مقدم با بیان این‌که هراندازه تنش‌های اجتماعی و سیاسی در جامعه کمتر باشد امید اجتماعی افزایش پیدا خواهد نمود، خاطرنشان ساخت: نهد قضایی تأثیر بسزایی بر نگاه مردم به آینده روشن، ایجاد رضایت عمومی و درنتیجه تقویت امید اجتماعی در کشور دارد.
ارائه‌دهنده این کرسی علمی ترویجی در بخش دیگری از سخنان خود فروپاشی زندگی، به‌کارگیری رفتارهای پرخطر، دوری از هویت، احساس ناامیدی و محرومیت، گسترش مهاجرت، بحران معنویت و ناامنی اجتماعی را مهم‌ترین پیامدهای منفی کاهش امید اجتماعی در یک جامعه برشمرد و تصریح کرد: حرکت فعال، مثبت و مؤثر به سمت بهبود وضعیت، ارتقای دین‌داری، افزایش سلامتی و شکوفایی شخصیت و خلاقیت، کاهش آسیب‌های اجتماعی تقویت قانون‌گرایی، نگاه مثبت به آینده، افزایش حس مثبت دریافتی از جامعه و تقویت امنیت و نظارت بر جامعه از مهم‌ترین پیامدهای افزایش امید اجتماعی است.
ایشان نقش بالای صداوسیما و رسانه‌ها در گسترش امید بر جامعه را بسیار مهم ارزیابی کرد و خاطرنشان کرد: تنظیم پایان امیدوارانه برای فیلم‌ها و سریال‌های نمایشی، ساخت برنامه‌ها امیدبخش، پرهیز از دشمن سازی‌های موهون و توسعه تفاهم اجتماعی، ایجاد امنیت روانی، پرهیز از جنجال رسانه‌ای در مواجهه با مشکلات، پرهیز از تعمیم دادن مشکلات و پخش افراد امیدبخش، موثق، به هنگام و فراگیر مهم‌ترین وظایف رسانه‌ها در ارتقاء امید اجتماعی است.
حجت‌الاسلام عبدالاحدی مقدم بر اهمیت تقویت بن‌مایه‌های امید در کشور تأکید و با بیان این‌که امید اجتماعی تأثیر مستقیمی بر پیشرفت جامعه در حوزه‌های مختلف دارد، یادآور شد: دشمن با متزلزل سازی امید در میان مردم و مسئولان، ایجاد یاس از طریق تهدید دستاوردهای انقلاب و نسبت دادن ضعف‌های کشور به نظام اسلامی و دین، به دنبال تخریب روحیه امیدواری در کشور بوده، ضمن ترسیم اهداف مقطعی و مرحله‌ای، این مهم را هدف بلندمدت خود ترسیم نموده است.
آقای جلیل کمر بیگی پژوهشگر حوزه علوم اجتماعی به‌عنوان ناقد بحث در بخش دیگری از این کرسی علمی، امید اجتماعی را از دغدغه‌های اصلی جامعه ایرانی در ده اخیر دانست و اظهار داشت: اعتماد سیاسی در حوزه اجتماعی و بین فردی و رضایت سیاسی نخستین و مهم‌ترین متغیر مؤثر برافزایش امید اجتماعی است.
ایشان در ادامه ضمن تقدیر از اتقان علمی این پژوهش و کثرت بهره‌گیری از منابع متفاوت در موضوع اختلال در امور اجتماعی و تأثیرات آن بر امنیت ملی خاطرنشان کرد: نیاز است تا این بحث مهم و ارزشمند سرآغازی بر توجهات مسئولین و ترسیم راهبردهایی برای پیشبرد و تعالی کشور قرار گیرد.
این پژوهشگر حوزه علوم اجتماعی با بیان این‌که در بررسی امید اجتماعی و فردی نباید از روشمندی علمی خارج و از عنوان اصلی بحث دور شویم، اظهار داشت: پژوهش‌های راهبردی از فصل اول تا آخر همچون ترسیم یک داستان، پله به پله خواننده را برای ارائه استنباط‌های علمی با خود همراه می‌سازد.
وی بر اهمیت دقت در استناد علمی تحقیقات راهبردی که وظیفه تصمیم سازی و تصمیم‌گیری را بر عهده‌دارند تأکید کرد و یادآور شد: در بیان متغیرهای مرتبط و تأثیرگذار بر امیدآفرینی اجتماعی، ضمن توجه به هم بحثی مؤلفه‌ها و روشمندی در تبیین، نسبت به تفاوت سطوح همپوشانی متغیرها دقت نموده، ناظر به وزن هریک از متغیرهای تأثیرگذار جمع‌بندی علمی نسبت به موضوعات داشته باشیم.
آقای کمر بیگی در بخش پایانی سخنان خود ضمن تقدیر از نظم‌بخشی و دسته‌بندی دقیق موضوعی بر ارزشمندی یافته‌های نخبگانی تأکید و بهره‌گیری از گزارش‌های به‌روز و دقیق را مهم‌ترین پایه تحقیقات راهبردی توصیف کرد و اذعان داشت: در عین توجه به واژگان تخصصی مطالعات اجتماعی، در تبیین ارتباط امید اجتماعی و امنیت ملی دقت بیشتری صورت گیرد.
http://mabnarc.ir/index.php/item/5869-news177#sigProIdc570bb4fd7