پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی و استقرار نظام اسلامی، سازمانها و مراکز متعددی تأسیس شدند ازجمله آنها میتوان از سازمان تبلیغات اسلامی نام برد که در سال 1360 با دستور امام خمینی (ره) جهت صیانت از آرمانهای انقلاب و تبلیغ اسلام پایهگذاری شد.
بیش از 20 وظیفه برای سازمان تبلیغات اسلامی ذکرشده که برخی از آنها عبارت است از:
- سیاستگذاری، برنامهریزی، هدایت، سازماندهی، پشتیبانی و نظارت بر تبلیغات دینی- مردمی؛
- تأسیس و اداره مؤسسات آموزشی و مراکز دانشگاهی در جهت تربیت مبلغان کارآمد و هنرمندان متعهد و مربیان دینی؛
- تأسیس مراکز اطلاعرسانی تخصصی، تبلیغی و دینی؛
- سازماندهی و اعزام مبلغ در سراسر کشور بهویژه مناطق محروم با همکاری روحانیت و مردم؛
- هدایت و حمایت انجمنهای اسلامی و تشکلهای اسلامی- مردمی و نظارت بر آنها.
با مرور وظایف بیستگانه سازمان تبلیغات روشن میشود که وظیفه اصلی و دال مرکزی تأسیس آن عبارت است از تبلیغ دین اسلام و مذهب تشیع؛ علیرغم ساختار پیچیده و سازمانهای متعدد تحت نظری که دارد، مردم و حتی روحانیت، سازمان تبلیغات را برابر با امر تبلیغ قلمداد مینمایند و مسئول اصلی ساماندهی امر تبلیغ و مبلغان را سازمان تبلیغات اسلامی میدانند.
ازجمله موضوعات مهمی که به بهانه تأسیس این نهاد مبارک میتوان به آن اشاره نمود این است که مسئولیت تبلیغ و ساماندهی امور مبلغان با کدام سازمان و نهاد است؟
در حال حاضر حدود 4 نهاد ازجمله دفتر تبلیغات اسلامی، حوزه علمیه قم، سازمان اوقاف و امور خیریه و سازمان تبلیغات، مسئولیت ساماندهی و اعزام مبلغ را دارند. این موارد علاوه بر بیوت مراجع معظم تقلید، نهاد نمایندگی در دانشگاهها و دفتر مقام معظم رهبری است که مستقیماٌ اقدام به جذب و اعزام مبلغان مینمایند.
در سالهای ابتدایی استقرار نظام اسلامی تأسیس مراکز و سازمانها و یا توزیع وظایف میان چند سازمان اقتضای دورهی وقت بوده است، مسئلهای که در حال حاضر با ابهاماتی روبرو است. اخیراً نیز مقام معظم رهبری کثرت متولیان امر تبلیغ را توجیهناپذیر دانسته و دستور به تقسیم وظایف میان سازمانهای مسئول دادهاند.[1]
بدیهی است مسئله تبلیغ و توجه به ظرفیتهای آن و نیز نیاز نظام اسلامی در صیانت از آرمانهای خود در دوران کنونی بیش از گذشته دارای اهمیت است. مسئولان عالی بهویژه شورای عالی انقلاب فرهنگی با توجه به جایگاه تبلیغ و ضرورت ساماندهی آن باید آستینها را بالا زده و سازمان واحد و مستقلی را برای سازماندهی این موضوع باهدف پاسخگویی و ارتقای کارکردی تأسیس و یا به یک مرکز خاصی ازجمله سازمان تبلیغات محول نمایند و مرکز دیگری حق ورود در این وظایف را نداشته باشد.
بیشک تقسیم وظایف میان سازمانهای مربوطه نیز میتواند در کوتاهمدت مرهمی بر زخم باشد اما در بلندمدت مجدداً آنها را دچار موازی کاری، فقدان پاسخگویی و فقدان راهبرد خواهد نمود.
ذکر این نکته نیز ضروری است که سازمان دینی که وظیفه ساماندهی امر تبلیغ را دارد، جهت ارتقای کارکرد و افزایش پاسخگویی باید بهواسطه شورای عالی انقلاب فرهنگی با نظارت مقام معظم رهبری(مدظله العالی) فعالیت نماید.
[1] - خبرگزاری رسمی حوزه، با ساختارهای موجود هماهنگی میان نهادهای تبلیغی دشوار است، https://www.hawzahnews.com/new1091908