امیرالمؤمنین (ع) در خصوص قدر و قیمت انسان فرموده‌اند به درستی که برای جان‌های شما قدر و قیمتی نیست مگر به اندازه بهشت، بهای جان انسان خیلی گران بهاست و اگر انسان قدر و قیمت خود را بشناسد خدای متعال که خود خالق انسان است در عین حال بهترین خریدار است، چنانکه در سوره توبه آیه ۱۱۱ آمده است: «إِنَّ اللَّهَ اشْتَرَی مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَنفُسَهُمْ وَأَمْوَالَهُم بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ» در حقیقت فرمایش امیرالمؤمنین علی (ع) اشاره به همین آیه شریفه دارد که اگر انسان با ایمان باشد، خود را ارزان نمی‌فروشد و می‌داند که هیچکس جز خدا ارزش او را نمی‌داند. خدایی که انسان را به بالاترین قیمت بخرد، پس چرا انسان به دیگران رجوع کند، اگر انسان با او آشتی کند و با او پیمان ببندد که اوامرش را اطاعت خواهد کرد، خدا هم نمی‌گذارد بهای جانش هدر رود و یا ارزان فروخته شود بلکه به بالاترین قیمت یعنی در ازای بهشت می‌خرد.. عمر هر کدام از ما انسانها به اندازه  بینهایت است، یعنی  انسان جاودانه است. پس توجه داشته باشیم که آن را به کمتر از این قیمت نفروشیم.

شب قدر شب نزول حقیقت نزول قرآن است اگر کسی به شب قدر را پیدا کند و درک کند به اندازه­ای که شب قدر برسد و راه پیدا کند، به هدایت قرآن می رسد و به شفاعت امام می رسد. حقیقت انسان دل اوست انسان قیمتش به دل و معشوقه­های او بستگی دارد. روز قیامت انسان با دلش محشور می­شود .نه با سواد و عناوینی که کسب کرده اند مگر اینکه این عناوین به دل آنها رونق داده و دل آنها را آباد کرده باشد و دارای قلب سلیم باشند.

خوشا آن غریبی که یارش تو باشی
قرار دل بی‌قرارش تو باشی

خوشا آن‌که تنها تو را دوست دارد
چه خوش‌تر اگر دوستدارش تو باشی

پس باید شب قدر باید انسان. اول خود خدا، قرب و رضایت خداوند و دل خدا رو دریافت کند. بتواند محبوب دل خدا باشد و خداوند خریدار دل او باشد.  

ز بیداد پاییز هم غم ندارد
هر آن دل که باغ و بهارش تو باشی

خوشا آن گدایی که تنهای تنها
کناری نشیند، کنارش تو باشی.

فرموده امام علی(علیه السلام) ارزش عمر و زمان  در دنیا  را بی­نهایت مهم­تر از ارزش عمر در آخرت می­دانند به همین روی یک ساعت دنیا را به هزاران سال آخرت نمی‌دهند. ، زیرا در ظرف یک ساعت در این دنیا میتواند میلیون­ها سال آخرت را بخرد. و این بستگی به نفس ما دارد که چه  چه قَدَری را  به امام زمان تقدیم کنیم و آن حضرت قضا و نتیجه را برای ما امضا کند.

از رهگذرِ خاکِ سرِ کویِ شما بود

هر نافه که در دستِ نسیمِ سحر افتاد

در این وادی انسان راهی طوللانی در پیش دارد که امیرالمونین از این مساله به  کمی زاد و توشه و طولانی بودن راه و دوری سفر (آخرت) و عظمت مقصد تعبیر می نماید. انسان این مسافت را باید پر کند، در  شب قدر ی که خیر من الف شهر است،  یعنی نفس را طوری در این شب تنظیم کند که  نفس در این شب ظرفیت بیش از هزار ماه را بتواند جذب کند و ذخیره کند. اگر انسان به خودشناسی برسد  قدرتش بی نهایت می­شود و می­تواند بینهایت توشه را با خود همراه ببرد.  

دریافت های انسانها در شبهای قدر متفاوت است برخی  قَدَر های مالی دریافت می‌کنند مثلا پول ، ماشین و زمین میخواهد. بعضی از درخواست ها مانند شفای مریض ، یا بچه دار شدن و برخی دیگر از انسانها هستند قَدَر هایی مانند همسر، پست های اجتماعی سیاسی میخواهند این­ها همه ارزش دارد و  کمال نورانیت و ثواب هم دارد. هیچ اشکالی هم ندارد و باید هم از خدا خواست چون انسان کس دیگری را ندارد که به او آنها را بدهد اما قدر ما اینها نیست شب قدر این است که قدر خودمان را بشناسیم. ولی قیمت و ارزش ارزشهای او در مرتبه پایینی است. در این بین برخی از انسانها هم  قَدَر های فرشته ای و عقلی دریافت می‌کنند مثل علم و  دانش. این نوع درخواستها و دریافت ها ابزاری هستند. دریافت فوق عقلانی یا فوق تجرد جذب اسماء خدا میشود مظهر و جانشین خداوند می شود و معشوقش الله حقیقی است.

 بنابراین باید ظرفیت ها را بالا برد تا خداوند نیز بالاتر و بزرگتر عنایت فرمایید و قیمت ما را بالا ببرد.

انسان اول قرب و رضایت خداوند و دل خداوند را دریافت کند و همسو و هماهنگ با اراده خداوند شود. و این اتفاق باید در دل رخ داده باشد. لذا بهترین عمل شب قدر تفکر است و برنامه ریزی برای زندگی خود را همسو و هماهنگ با امام زمان طراحی کند.

مرکز پژوهشی مبنا