4. جمهوريت و اسلاميت؛ تضاد يا توافق؟[1]چكيدهاز ابتداى تشكيل حكومت جمهورى اسلامى در ايران با رهبرى امام خمينى به عنوان فقيه جامعالشرايط، يكى از شبهاتى كه در موارد متعددى مطرح شده، تضاد بين حكومت جمهورى و حكومت اسلامى مبتنى بر ولايت فقيه (= حكومت ولايى) بوده است.
2- نقش مردم در تأسیس نظام ولایت فقیه[1]عالمان همه مذاهب اسلامی اتفاق نظر دارند که پیامبر اسلام| از سوی خدای متعال به ولایت مسلمانان منصوب گردیده است. امامیه اعتقاد دارد که پس از وفات آن حضرت، ولایت او بر امت به فرمان الهی به علی بن ابیطالب و یازده فرزند وی^ منتقل گردیده است. همچنین، جمع کثیری از فقهای امامیه…
فصل سوم: نظارتپذیری ولایت فقیهیکی دیگر از شاخصههای مهم حکومتهای مطلقه و استبدادی، غیرپاسخگو بودن یا نظارتناپذیری حاکم است. زیرا هیچ شخص یا نهادی بالاتر از وی وجود ندارد؛ و به همین دلیل از وی نمیتوان سؤال کرد. آنچه در ادامه بیان میگردد، نشان میدهد که دستگاه رهبری در جمهوری اسلامی ایران مافوق نظارت نیست و میان ولایت فقیه و…
فصل چهارم: سایر تمایزات1- تمایز در معنا و کاربرد اصطلاح مطلقهیکی از عوامل همانند انگاری «ولایت مطلقه» با «حکومت مطلقه»، شباهت لفظی میان آنهاست. با توجه به این که حکومت مطلقه در بسیاری از موارد به جای حکومت استبدادی به کار میرود و به معنی حکومتی است که پایبند به اصول قانونی نبوده و هر زمان که بخواهد به حقوق…
3. انتصاب يا انتخاب[1]يکي از ارکان اصلي، بلکه اصليترين رکن نظام جمهوري اسلامي ايران، ولايت فقيه ميباشد؛ زيرا هم مشروعيت نظام وابسته به آن بوده و هم نقطه اصلي تفاوت بين حکومت اسلامي شيعي و ديگر حکومتها در مساله ولايت فقيه است. بحث در اين موضوع از ديرباز در ميان فقهاي شيعه مطرح بوده و تمامي قائلين به ولايت فقيه،…
مقدمهاصل پنجم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران با الهام از اندیشههای رهبر فقید انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی+ مقرر میدارد: «در زمان غيب حضرت وليعصر#، در جمهوري اسلامي ايران، ولايت امر و امامت امت بر عهدهی فقيه عادل و با تقوي، آگاه به زمان، شجاع، مدير و مدبر است ...».
3. توصیفهای مبالغهآمیز از ولایت فقیه[1]مقدمهولایت فقیه یکی از مهمترین موضوعهای فقهی، حقوقی و سیاسی زمان ما به شمار میرود. از اینرو، طبیعی است که در کانون توجه قرار داشته باشد و پیرامون آن بحثهای زیادی صورت گیرد. بخشی از مباحثی که پیرامون مسایل ولایت فقیه مطرح میگردد، توصیفهای مبالغهآمیز از آن است. این توصیفها دلایل گوناگونی دارد: گاهی امر…
2. جایگاه قانون در نظام ولایت فقیه[1]چکیدهتئوری «ولایت مطلقه فقیه» که مفهوم و مبانی عقلی و نقلی آن بهصورت نظاممند توسط امام خمینی تبیین گردید، پس از پیروزی انقلاب اسلامی، وارد قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران شد و به یک تأسیس حقوقی تبدیل گردید. پرسش مهمی که در رابطه با اصطلاح «ولایت مطلقه» مطرح میگردد، نسبت آن با «قانونمندی» است.…
بخش دوم: اوصاف متمایز نظام ولائی از حکومت مطلقهپیش از این به اوصاف حکومتهای مطلقه اشاره شد و روشن شد که این قبیل حکومتها «غیرمردمی» هستند و از نظر قلمرو اختیارات «نامحدود» میباشند. همچنین بیان گردید که حکومت مطلقه از نظر زمانی «غیرموقّت» بوده و بهلحاظ شیوه اداره امور «غیرقانونمند» هستند و بالاخره، این قبیل حکومتها «نظارتگریز» میباشند. بعضی اوصاف…
سخن ناشرپیروزی انقلاب اسلامی در ایران و برپایی جمهوری اسلامی، نوع جدیدی از حکومت را به جهانیان عرضه داشت که پس از قرنها، پیوند سیاست و دیانت را به نمایش گذاشت و همچنین در هم تنیدگی جمهوریت و اسلامیت در یک نظام سیاسی، نوید بخش آغاز راهی جدید در عرصه سیاست بود.