در این پیش نشست که با حضور دکتر محمدتقی دشتی (رئیس مرکز پژوهشی مبنا)، دکتر سید احمد حبیب نژاد (عضو هیئتعلمی دانشگاه تهران) و دکتر سید مرتضی میرتبار (مدیر گروه فرهنگ دینی مرکز پژوهشی مبنا) برگزار شد به بررسی مناسبات و ارتباطات دین و حکمرانی در ایران پرداخته شد.
ابتدا دکتر محمدتقی دشتی به بیان نظریه خود در باب ماهیت دولت اسلامی پرداختند. ازنظر ایشان ماهیت دولت اسلامی، ماهیتی مرکب است؛ لذا برای شناساندن مفاهیم آن باید ابعاد گوناگون آن و رویکردهای مختلف موردبررسی قرار بگیرد. ازجمله این رویکردها میتوان به رویکرد ذاتگرایانه، مفهومگرایانه، ساختگرایانه، کارکردگرایانه و غیره اشاره کرد. ایشان در ادامه ماهیت دولت اسلامی را بر طبق رویکردهای مذکور مورد واکاوی قراردادند و بیان داشتند بهطور خلاصه دولت اسلامی دولتی تأمین گر، تنظیمگر و تربیت گرا است که هدف نهایی آن هدایت اعضای خود بهسوی کمال میباشد.
پسازآن دکتر سید احمد حبیب نژاد به ارائه نظریه خود در مورد مناسبات مبانی کلامی و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران پرداختند. ازنظر ایشان نمیتوان از قوانین اساسی انتظار داشت متنی خنثی در خصوص بنیانهای فکری و هستی شناسانه آن دولت - کشور باشد. از همین رو قانون اساسی ایران نیز مبتنی بر ارکانی میباشد که نمایانگر جهانبینی و آرمانهای مردمان آن سرزمین است و ازآنجاکه قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بر اساس مکتب اسلام به رشته تحریر درآمده است، مبانی کلامی و مسائلی مانند توحید، کرامت، عدالت و غیره جایگاه ویژهای را در آن به خود اختصاص داده است. بهطورکلی باید عنوان داشت که اولاً تدوینکنندگان قانون اساسی بر این مناسبات توجه داشتهاند و ثانیاً این مبانی و عناصر در ساحات ساختاری و هنجاری تأثیرگذار بوده و ثالثاً در مقام اجرا و حتی تفسیر قانون اساسی نیز، به این مناسبات توجه گردیده است.
در انتها نیز دکتر سید مرتضی میرتبار دیدگاه خود را در موضوع عدالتگستری بهعنوان رمز اصلی حکمرانی شایسته در اندیشه فکری حضرت علی (ع) و کنفوسیوس بیان کردند. ایشان اظهار داشتند نظریه حکمرانی شایسته بیانگر رابطه دولت - ملت و وظیفهای است که حاکم در ایجاد جامعهای سالم بر دوش دارد. یکی از مهمترین مؤلفههای این نظریه عدالت است که موردتوجه بسیاری از بزرگان و متفکران جهان ازجمله امام علی علیهالسلام و کنفوسیوس نیز بوده است. برداشت عدالت در اندیشه این دو باوجودآنکه اشتراکاتی دارد لکن همراه با تفاوتهایی مهمی میباشد که شایسته توجه است.