ضرورت وحدت و هم‌گرائی میان شیعه و سنی همواره موردتوجه و تأکید بوده است. پیروزی انقلاب اسلامی و تشکیل حکومتی بر اساس آموزه‌های شیعی در ایران از سوئی و حضور اهل سنت در کشور از سوی دیگر موجب گشت تا رهبران و اندیشمندان جمهوری اسلامی از همان ابتدا به موضوع وحدت شیعه و سنی به‌عنوان یکی راهبرد مهم در جهت پیشبرد کشور و آرمان‌های آن بنگرند؛ اهمیت این موضوع به‌قدری است که رهبر انقلاب اسلامی دستیابی به تمدن نوین اسلامی را بدون وحدت شیعه و سنی امری ناممکن می‌دانند.[1] پس از پیروزی انقلاب اسلامی دشمن بافهم اهمیت وحدت بین مذاهب اسلامی، بیشترین برنامه­ ریزی را جهت ایجاد اختلاف و تفرقه‌افکنی میان شیعه و سنی انجام داده است. سیاست‌ها، اقدامات و جهت‌گیری‌های دشمن و حتی ژست­ های حمایت از مسلمانان و شیعیان نیز در همین راستا تحلیل می‌گردد.

برای درک اهمیت وحدت شیعه و سنی و پرهیز از تفرقه‌افکنی میان آن‌ها تحلیل بازنمایی این موضوع در رسانه‌های غربی و مطالعه کیفیت پرداختن آن‌ها به مسائل شیعه و سنی می‌تواند علاوه بر آشکار کردن زوایای تلاش‌های تفرقه­ افکنانه آن‌ها برای تصمیم سازان و تصمیم گیران ما راه گشا باشد؛ بنابراین در ادامه به کیفیت بازنمایی شیعه و سنی در رسانه‌های غربی بین سال‌های 2010 تا 2020 پرداخته می‌شود. این رسانه‌ها عبارت‌اند از واشنگتن‌پست، دیلی تلگراف، تایم، المانیتور، لس آنجلز تایمز، فايننشال تايمز، گاردين، اورشلیم پست، هافينگتون پست، کانسل آن، فارين ريليشنز، جروزالم پست، نيويورکر، کريستين ساينس، اينديپندنت، فارين پاليسي، مگزين، نيوزويک نشنال، ريويو آن لاين، اپن دمکراسي، آسيا تايمز، فرانت و پيج مگزين.

 ایران، شیعه و رسانه‌های آمریکائی

در ادبیات رسانه‌های غربی، ایران کشوری شیعی است که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی با پشت کردن به‌نظام غرب (مبتنی بر لیبرال-دموکراسی) حکومتی مبتنی بر آموزه‌های بنیادین مذهب شیعه تشکیل‌ داده است. همین امر سبب شده تا جمهوری اسلامی، نظم نوین جهانی در منطقه و دنیا را برهم بزند و به‌عنوان عنصری نامطلوب در ادبیات بین­ المللی معرفی شود. رسانه‌های غربی و به‌ویژه آمریکائی ایران را کشوری معرفی می‌کنند که به دنبال صدور انقلاب اسلامی است و توانسته هلال شیعی را در منطقه شکل دهد. در این رسانه‌ها هدف ایران از حمایت گروه‌های شیعی تشکیل امپراتوری مذهبی می‌باشد. ازاین‌رو تقابل ایران و متحدان وی در منطقه با دشمنان خود را تقابل دینی و مذهبی القا می‌کنند. با این معیار حمایت ایران از مردم مظلوم عراق حمایت از شیعیان و تقویت آن‌ها و تقابل با اهل سنت – داعش- و تضعیف آن‌هاست. همچنین حمایت ایران از حزب‌الله لبنان نیز تقویت شیعیان منطقه در مقابل اهل سنت می‌باشد. حتی حمایت ایران از بشار اسد در جنگ سوریه حمایت از علوی‌های شیعه مسلک در مقابل اهل سنت – داعش و القاعده- بازنمایی می‌گردد. پشتیبانی جمهوری اسلامی ایران از مردم مظلوم یمن نیز حمایت از حوثی­ های شیعه در مقابل اهل سنت­ -القاعده وداعش- بازتاب داده می‌شود. در رسانه‌های غربی اخبار مربوط به ایران به‌گونه‌ای منعکس می‌شود که در ذهن مخاطبی که این کشور را نمی‌شناسد کشوری بنیادگرا و شیعی معرفی می‌شود که با اختلال در نظم بین‌الملل مانند کودکی سرکش و یاغی به دنبال تصرف کشورهای منطقه است. در برخی موارد از این توسعه‌گرایی به رؤیای تشکیل امپراتوری مذهبی و شیعه یاد می‌شود و ابزار آن نیز شبه­ گروه­ های نظامی – گروه­ های محور مقاومت- است که از آن‌ها به‌عنوان گروه­ های شبه‌نظامی، پیکارجو، افراطی، تندرو، ستیزه‌جو، مزدور، جنگجو، دست‌نشانده و حتی تروریست یاد می‌کند.

عربستان، اهل سنت و رسانه‌های غربی

رسانه‌های غربی به‌ویژه آمریکا همان‌طور که ایران را کشوری شیعه معرفی می‌کنند، عربستان سعودی را نیز کشوری سنی معرفی می‌کنند که رهبری اهل سنت دنیا را دارد و از آن‌ها حمایت می‌کند. ازاین‌رو این‌طور به مخاطب القا می‌شود که تقابل در منطقه غرب آسیا تقابل دینی میان شیعه و سنی می‌باشد و تقابل ایران و عربستان نیز به دلیل رقابت و رهبری دنیای اسلام است. آن‌ها حتی گروه ­های افراطی و تروریسم نظیر داعش، القاعده و ... را به‌عنوان شبه‌نظامیان سنی معرفی می‌کنند که به جنگ با شبه‌نظامیان شیعی – نمایندگان ایران- رفته‌اند، یعنی رسالت داعش و القاعده و ... در منطقه را تقابل با شیعه و تشکیل کشوری سنی معرفی می‌کنند. ازاین‌رو داعش را به‌عنوان گروهی سنی و بانام دولت اسلامی عراق و شام و القاعده را نماینده جامعه اهل سنت معرفی می‌کنند. تندترین تعبیری که نسبت به گروه­ های تروریستی دارند از آن‌ها به‌عنوان شورشی نام می‌برند! و به فراوانی در ادبیات خود عامل اصلی نزاع­ های منطقه غرب آسیا را جاه‌طلبی­ های ایران و عربستان در رهبری کشورهای اسلامی معرفی می‌کنند.

غرب و حضور در غرب آسیا

در این میان با اختلاف‌افکنی میان ملت­ های مسلمان آتش جنگ را همیشه روشن نگه می‌دارند و با القای این­که دو گروه شیعه و سنی با تعصبات دینی که دارند نمی‌توانند به صلح برسند خود را به‌عنوان بازیگر مصلح به مردم منطقه تحمیل می‌کنند.

سخن آخر

برای کسانی که آشنایی اندکی با ادبیات رسانه‌های غربی دارند روشن است که اتحاد میان شیعه و سنی موضوعی مهم و راهبردی و نه مقطعی برای حذف غرب از منطقه و ایجاد آرامش غرب آسیا و میان کشورهای مسلمان می‌باشد. نکته‌ای که به‌درستی و ژرف نگرانه از سوی رهبر انقلاب اشاره گشت که "تحقق تمدن نوین اسلامی درگرو ایجاد اتحاد میان کشورهای اسلامی است". جمهوری اسلامی ایران نیز علی­رغم دروغ­ پراکنی رسانه‌های غربی، در عمل نشان داده که حامی همه‌ی مستضعفان جهان اعم از شیعه و سنی و حتی غیرمسلمان می‌باشد و آنچه به دنبال آن است کوتاه کردن دست نظام سلطه از سرنوشت ملت­ های مظلوم منطقه غرب آسیاست؛ بنابراین توصیه می­ شود اتحاد میان شیعه و سنی بسیار از طرف نظام جمهوری اسلامی و نهادهای فرهنگی و دینی وابسته به‌نظام موردتوجه قرار بگیرد و از سوی دیگر اهمیت این موضوع به حوزه علمیه و علمای اعلام و مراجع تقلید نیز منتقل شود تا از هرگونه اقدام تفرقه­ انگیز جلوگیری شود.

 -----------------------------------

[1] - سخنرانی در تاریخ 2-8-1400

مرکز پژوهشی مبنا