نشریه شارلی ابدو که سابقه نسبتا طولانی در فرانسه دارد، به دلیل انتقاد مردم از کیفیت پایین محتوا در گذشته چندبار تعطیل شده یا به صورت نیمه تعطیل درآمده است. تا این که در سال ۱۹۹۲میلادی (۱۳۷۰ش) هفته‌نامه شارلی ابدو با حضور چند نفر از روزنامه نگاران فرانسوی دوباره منتشر شد. رویکرد نشریه شارلی ابدو استفاده از کاریکاتور و انیمیشن برای جذب مخاطب است، هرچند در این زمینه نیز چندان موفق نیست تا جایی که مجله آلمانی «اِشپیگِل» شوخی‌های آن را بی‌مزه توصیف می‌کند.

 به هرحال نام مجله شارلی ابدو پس از جنجال بر سر کاریکاتورهای ضددینی این مجله و توهین به پیامبر مکرم(ص) بر سر زبان ها افتاد، به طوری که شمارگان این نشریه در اوج جنجال های مربوط به توهین به ساحت مقدس پیامبر اسلام تا 8 میلیون نسخه افزایش یافت. در خصوص چرایی توهین های این نشریه به اعتقادات اسلامی و مقدسات مسلمانان تحلیل های مختلفی ارائه شده است که به برخی از آن ها اشاره می شود.

برخی از فعالان رسانه ای معتقدند توهین های مجله شارلی ابدو مترادف با افزایش شمارگان آن است. در سال ۲۰۱۵ انتشار برخی کاریکاتورها توانست به‌ صورت مقطعی تعداد شمارگان این هفته‌نامه را به ۳ میلیون نسخه برساند. به عبارت بهتر اقتصاد گردانندگان مجله شارلی ابدو با این قبیل کارها در صدد روی غلتک می افتد.

برخی از نویسندگان غربی که پیرامون مسائل جهان اسلام و رابطه غرب و جهان اسلام فعالیت می کنند، اقدامات مجله شارلی ابدو در خصوص انتشار کاریکاتورهای توهین آمیز خصوصا در مورد شخصیت عظیم الشان پیامبراکرم صلی الله علیه واله وسلم را در راستای پروژه اسلام هراسی کشورهای غربی تحلیل می کنند. اقداماتی که در آن ها سعی می شود تا چهره ای خشن از حضرت رسول اکرم(ص) ارائه شود.

این مجله در صدد است چهره ای خشن و غیرمعقول از اسلام و مقدسات اسلامی در قالب کاریکاتور به مخاطب غربی خویش ارائه کند و این چهره خشن را در اذهان غربی نهادینه کند.

برخی از تحلیل گران بر این عقیده هستند که اقدامات مجله شارلی ابدو در راستای تقدس زدایی از اسلام و معتقدات اسلامی انجام می شود و دست اندرکاران این نشریه تلاش می کنند تا با تصاویر کاریکاتوری و مضحک تقدس عقاید اسلامی و شخصت های اصیل اسلامی را از بین ببرند. در این صورت هم می توانند به مرور زمان ضمن استحاله مسلمانان ساکن در کشورهای غربی، جلوی رشد اسلام در میان افرادی که به نحوی با اسلام آشنا شده اند و احتمال گرایش به اسلام دارند نیز گرفته می شود.

آخرین اقدام سخیف این مجله برگزاری مسابقه‌ای در دسامبر ۲۰۲۲ با ادعای همراهی با التهابات اخیر ایران انجام شد و در این مسابقه از افراد خواسته شد تا با کشیدن کاریکاتور از مقام معظم رهبری در این مسابقه شرکت کنند. البته این اولین بار نیست که به مقام مرجعیت دینی توهین می شود اما تلاقی این اقدام توهین آمیز با هجمه رسانه ای سنگین دشمن که در ماه­های اخیر به بهانه التهابات کشور نشان دهنده خط سیر برنامه ریزی شده دشمن جهت تضعیف جایگاه مرجعیت دینی در کشور و حمله به رکن رکین ولایت فقیه در جمهوری اسلامی است که به اذعان دشمن بزرگترین مانع در پیشبرد اهداف شوم دشمن در ایران و منطقه است. در واقع جریان رسانه ای معاند که پس از هزینه های فراوان مادی و معنوی و صرف میلیون ها دلار جهت سوءاستفاده از برخی خواسته­های مردمی به اهداف خویش نرسیده است؛ حال در صدد تضعیف جایگاه ولایت فقیه است تا با این قبیل اقدامات به نوعی از آخرین موج های ضعیف التهابات نیز استفاده کند.

البته برخی از تحلیل گران بر این عقیده هستند که اقدام اخیر مجله شارلی ابدو به نوعی انتقام گیری از مقام معظم رهبری و مرجعیت دینی است که با تدبیر خویش و همکاری نیروهای انتظامی و امنیتی سبب شد تا پروژه براندازی اخیر در ایران که بر مبنای کشته سازی در حال انجام بود، شکست بخورد.

اما ثمرات مثبت این اقدام سخیف برای مقام معظم رهبری و جمهوری اسلامی ایران بیش از نتایج منفی آن خواهد بود. زیرا اولا؛ بعد از انتشار کاریکاتورهای موهون این نشریه از مقام معظم رهبری، جستجوی نام ایشان در اینترنت 4000 درصد افزایش یافته است و بسیاری از افراد علاقه­مند شده­اند تا در خصوص شخصیت ایشان اطلاعات بیشتری دریافت کنند.

ثانیا؛ چهره ریاکار غربی ها در خصوص مساله آزادی بیان و حقوق بشر بیش از پیش آشکار خواهد شد. زیرا در حالی که مقام معظم رهبری نه تنها رهبر بلکه مرجع دینی مسلمنان کشورهای اسلامی هستند.

غربی ها خصوصا مسئولان کشور فرانسه با نام آزادی بیان از برخورد سلبی با عوامل این نشریه سرباز می زنند. این در حالی است که رئیس جمهور فرانسه که خود را حامی آزادی بیان معرفی می‌کند، چندی پیش به دلیل انتشار دو کاریکاتور، علیه یک رسانه فرانسوی شکایت کرد. ماکرون بعد از انتشار دو تصویر از خودش در شمایل نازی (آدولف هیتلر) و همچنین شمایلی مشابه با "مارشال پتن" (شخصی که در زمان سقوط فرانسه در جنگ با آلمان نازی، ریاست حکومت ویشی را، همسو با آلمان و خائن به مقاومت مردمی به رهبری ژنرال دوگل، برعهده داشت)از کاریکاتوریست این آثار شکایت کرد. بعد از انتشار این دو پوستر، کاریکاتوریست این تصاویر به دلیل توهین عمومی به یک نهاد قانونی، یک مقام رسمی، یک مسئول دولتی یا یک شهروند مسئول خدمات عمومی از طریق کلام، نوشتار، تصویر یا وسایل ارتباطی الکترونیکی تحت پیگرد قانونی قرار می گیرد. این در حالی است که امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه پس از هتاکی نشریه شارلی ابدو به مقدسات اسلامی از برخورد با آن به بهانه آزادی بیان خودداری کرد.

در اتفاق دیگری در روز یادبود هولوکاست در سال 2013، ساندی تایمز کاریکاتوری را منتشر کرد که بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل را در حال ساخت دیواری که حاوی اجساد انسان نشان می داد. ناشر، روپرت مرداک، و ویراستار احساس کردند که موظف هستند از یهودیان به خاطر توهین ایجاد شده عذرخواهی کنند.

این استاندارد دوگانه در عدم برخورد با توهین به مقدسات اسلامی و شخصیت های اسلامی و برخورد قضایی سریع و قاطع با توهین به شخصیت های سیاسی غربی و مسائل مربوط به اسراییل و هولوکاست و ... همگی نشان از دروغگویی و تصنعی بودن شعارهای غربی در مساله آزادی بیان است که به مرور چهره واقعی تمدن منحط غربی را بر همگان آشکار خواهد کرد.

مرکز پژوهشی مبنا